Welke upgrades zijn het waard op een nieuwe Mac?

Wanneer je een nieuwe Mac koopt word je gepresenteerd met een aantal keuzes.

Je moet eerst kiezen wat voor Mac je wilt (te beginnen met de grote vraag of je een laptop of een desktop wilt), dan daar binnen het type (bijvoorbeeld voor een laptop een MacBook Air of een MacBook Pro), en dan als je — eindelijk — op de pagina zit om te bestellen komen er nog meer keuzes.

Wil je een M4 Pro of een M4 Max? Of een gewone M4? Wil je dat met 256GB, 512GB, of meer opslag? En hoeveel werkgeheugen?

De upgrades zijn vaak niet goedkoop, maar omdat je ze ook niet achteraf kunt vervangen wil je wel de juiste keuze maken.

Wat je precies moet kiezen hangt helemaal af van je eigen wensen (en je budget natuurlijk), en in dit artikel leer je waar je op moet letten.

Opslagcapaciteit: welke SSD kies je?

Eén van de belangrijkste keuzes voor veel mensen zal de opslagcapaciteit zijn.

Veel Macs komen standaard met een SSD van 256GB, wat vaak niet genoeg is.

Het voordeel is dat dit één van de weinige dingen is die je kunt uitbreiden, door middel van een externe harde schijf. Deze moet dan dus wel aangesloten zijn op de computer, via een kabeltje, want je kunt niet de schijf in de Mac vervangen. (Nou ja, in ieder geval niet officieel…)

Je kunt daarbij kiezen voor een externe SSD als de snelheid belangrijk is, of een gewone externe harde schijf als je vooral veel ruimte wilt tegen een laag tarief.

Zie ook de Time Machine keuzehulp waar je meer advies vindt.

Apple rekent vrij hoge prijzen voor het uitbreiden van de capaciteit, dus zeker bij een desktop Mac waar je een kleine SSD makkelijk "verstopt", is extern kopen vaak een stuk voordeliger.

Bij laptops is het iets lastiger, omdat je dan de SSD steeds mee moet nemen.

Voor een inschatting van de benodigde ruimte kun je ongeveer deze vuistregels aanhouden:

• 256GB: genoeg voor e-mail, internet, wat documenten, en een aantal foto's. Gebruik dit niet voor videobewerking, of als je veel foto's (meer dan 10.000) hebt.

  Als je kiest voor de 256GB zul je misschien ook wat eerder afhankelijk zijn van bijvoorbeeld iCloud-opslag, om zo de opslag te optimaliseren.

• 512GB: waarschijnlijk de juiste keuze voor de meeste mensen, zeker als je je foto's op je Mac wilt bewaren. Dit geeft genoeg ruimte om te werken, foto's op te slaan, af en toe een video te bewerken, en marge te houden voor het werken aan grotere projecten.

• 1TB: je werkt met grotere bestanden zoals video's, RAW foto's, muziek-projecten, of gewoon een grote fotobibliotheek (>40.000 foto's). Vaak als je in deze regio komt weet je zelf al een beetje dat je het nodig hebt 😉

Je kunt ook controleren hoeveel opslag je nu gebruikt. Dit kun je doen door eerst linksboven op het Apple-menu te klikken, en op "Over deze Mac".

Voor oudere Macs, tot en met macOS 12 Monterey, staat er dan een tabblad "Opslag" waar je dit kunt controleren.

Nieuwere Macs, vanaf macOS 13 Ventura, klik je eerst op "Meer informatie", en vind je het antwoord onderin.

Let goed op of je kijkt naar de gebruikte ruimte, of de vrije ruimte, zodat je een correcte inschatting kunt maken.

Koop ook altijd liever met marge, als je nu 200GB gebruikt kies je echt beter het 512GB-model, tenzij je heel zeker dat er (bijna) niets meer bij komt.

Zie je dat je erg vol zit? Dan kan een programma als CleanMyMac natuurlijk ook helpen, of vraag een Mac onderhoudsbeurt aan — regelmatig ruim ik honderden gigabytes op voor mensen.

RAM (werkgeheugen): hoeveel heb je nodig?

Nu Macs standaard met 16GB komen is dat iets waar de meeste mensen zich waarschijnlijk niet druk om hoeven te maken.

Toen de Macs nog standaard met 8GB kwamen adviseerde ik vaak wel om voor de zekerheid te upgraden, maar nu met 16GB is dat minder belangrijk.

Sommige Macs komen overigens standaard al met meer werkgeheugen (zoals de Mac Studio), maar als je die Macs koopt heb je waarschijnlijk zelf al een beter beeld van wat je nodig hebt.

Gezien het gemiddelde prijsverschil tussen 16GB en 24GB denk ik dat deze investering het voor de meeste mensen niet waard is.

Als je alleen budget hebt voor meer opslag of meer RAM, zou ik ook zeker meer opslag kiezen in bijna alle gevallen.

Uitzonderingen waarin je misschien wilt kiezen voor meer RAM:

• Je werkt regelmatig met RAW foto's in bijvoorbeeld Adobe-programma's als Lightroom of Photoshop, of in een programma als Pixelmator Pro;
• Je doet videobewerking, met programma's zoals Final Cut Pro, Da Vinci Resolve, of Adobe Premiere Pro;
• Je bent bezig met lokale modellen voor AI, via een programma als Ollama.

Er zijn meer, specifieke, werkzaamheden te bedenken waarin dit relevant wordt. Maar ook hier: in de meeste gevallen zul je dan zelf weten dat je meer geheugen nodig hebt.

Nano textuur op het scherm: een afweging

Wanneer je een Mac met een scherm koopt — dat wil zeggen, een iMac, of een MacBook, heb je mogelijk de optie om te kiezen voor nanotextuur.

Dit is een afweging, en heeft er vooral mee te maken hoeveel (en hoe vaak) er fel licht op je scherm valt.

Heb je bijvoorbeeld een iMac staan zodat het raam precies achter je is, en het licht er op valt? Dan wil je misschien kiezen voor de nanotextuur.

Ook als je regelmatig met je laptop in de zon zit kan dit heel fijn zijn.

Aan de andere kant is het een extra optie, die je dus ook extra betaalt — zo'n € 200, en doet het iets af aan het contrast van je scherm.

Je hebt dus bijna geen reflecties, maar mist mogelijk een klein beetje contrast.

Dat is een afweging die je moet maken op basis van je omstandigheden. Als je niet te maken hebt met licht wat vervelend op je scherm valt adviseer ik om voor "standaardglas" te gaan.

Aansluitingen (USB): aantal poorten

In sommige gevallen zie je dat je meer aansluitingen krijgt als je voor een duurder model kiest.

Dit zien we bijvoorbeeld op de iMac: het standaard model met 8 CPU-cores en 8 GPU-cores (waar we het zo over gaan hebben 😉) komt met twee USB-C aansluitingen.

De duurdere modellen (vanaf 10 CPU, 10 GPU) komen met vier aansluitingen.

In dit geval krijg je wel altijd hetzelfde type, namelijk USB-C met USB4- en Thunderbolt 4-ondersteuning. Soms is dat andes, dat bespreken we zo.

Je kunt het aantal aansluitingen uitbreiden door middel van een USB-C hub.

Hier zijn heel veel opties voor beschikbaar, ook afhankelijk wat je zoekt.

Voor bijvoorbeeld een paar extra USB-A poorten, en een SD-kaartlezer, staat dit vrij mooi op je bureau:

Satechi Aluminum USB Hub USB-C Zilver

Ben je veel onderweg met je laptop, en wil je af en een beamer aan kunnen sluiten, en dan weer een netwerkkabel, een SD-kaart, of gewoon een USB-stick?

Dan wil je misschien zoiets als deze Ugreen USB C adapter.

En ben je vooral op zoek naar nog meer USB-C aansluitingen? Kijk dan eens naar dit model, ook van Satechi.

De juiste adapter kiezen kan een artikel op zich zijn. Dat komt er waarschijnlijk ook nog wel, en in de tussentijd kun je me anders altijd even mailen.

Heb je meer aansluitingen nodig?

Voor het aantal aansluitingen kun je het best kijken wat je bekabeld wilt kunnen aansluiten. Denk hierbij aan:

• Toetsenbord (deze is vaak draadloos, zeker als je die van Apple kiest)
• Muis (ook vaak draadloos, ook weer zeker die van Apple)
• Printer (bijna altijd draadloos te gebruiken)
• Externe harde schijf (als meerdere, tel ze allemaal los!)
• USB-stick
• Webcam (als die los is van de Mac)

Kijk hoeveel van deze dingen tegelijk aangesloten moeten zijn om te bepalen hoeveel aansluitingen je nodig hebt.

Gebruik je je printer één keer per maand, en je webcam alleen maar tijdens je wekelijkse vergadering? Dan is het misschien geen probleem dat ze een aansluiting delen, en je ze af en toe omwisselt.

Kies voor dingen als harde schijven liever niet voor een hub, maar zorg dat je ze direct kunt aansluiten op de Mac. Hubs kunnen nog steeds soms storingen veroorzaken, zeker op apparaten die meer stroom nodig hebben, of veel bandbreedte.

Aansluitingen: type poorten

Naast het aantal aansluitingen kan er ook nog verschil zijn in het type aansluitingen.

Kort over Thunderbolt en USB-C

Geen moderne Mac komt nog met USB-A¹ (ook wel "gewoon USB" genoemd), en allemaal komen ze met minstens twee USB-C poorten.

En hoewel USB-C heel veel voordelen heeft, heeft het ook een groot nadeel: dezelfde aansluiting wordt gebruikt voor Thunderbolt (vanaf versie 3).

Dat heeft een groot voordeel: je kunt er bijna alles op aansluiten.

Het heeft ook een groot nadeel: het betekent dat twee aansluitingen die er precies hetzelfde uit zien, en waar precies dezelfde kabel in past, soms totaal andere dingen kunnen.

Nu is Thunderbolt een onderwerp op zichzelf, maar voor nu is het handig om te weten dat Thunderbolt extra mogelijkheden biedt.

Dat betekent dat apparaten die specifiek behoefte hebben aan Thunderbolt (of een specifieke versie er van) niet werken op een "gewone" USB-C poort.

USB-C, Thunderbolt 3, Thunderbolt 4, en Thunderbolt 5

Op de meeste Macs krijg je momenteel USB-C met ondersteuning voor USB4. Daarnaast ondersteunt een deel Thunderbolt 4 of Thunderbolt 5, afhankelijk van andere gekozen opties.

De MacBook Pro met M4 heeft bijvoorbeeld drie Thunderbolt 4-poorten, en de MacBook Pro met M4 Pro en M4 Max hebben drie Thunderbolt 5-aansluitingen.

Het verschil hier tussen is minstens 500 euro. Hier kan ik dus eigenlijk vrij kort over zijn: tenzij je heel specifiek weet dat je apparatuur (nodig) hebt die Thunderbolt 5 vereist, is het zonde om alleen voor de Thunderbolt te kiezen voor het duurdere model.

Met andere woorden: upgraden voor Thunderbolt is meestal niet de moeite.

Extra aansluitingen: ethernet

Daarnaast zijn er dan soms nog opties voor extra aansluitingen.

Op de basis iMac (M4 met 8x CPU, 8x GPU) zit bijvoorbeeld standaard geen ethernet-aansluiting; dat betekent dat je alleen WiFi kunt gebruiken en geen netwerkkabel.

De optie komt beschikbaar voor 30 euro.

Over het algemeen is bekabeld internet sneller, stabieler, en je zou zelfs kunnen zeggen veiliger, dan WiFi. (Ook weer een artikel op zichzelf, en veiliger is een zeer rekbaar begrip hier, wat bijna nooit praktisch waar is.)

Tenzij je zeker bent dat je het nooit gaat gebruiken zou ik wel kiezen voor de Ethernet-optie. Het is relatief goedkoop, en als je het wilt gaan gebruiken is het fijn dat je het hebt.

Op de Mac mini heb je altijd ethernet, maar kun je kiezen of je standaard 1 Gigabit wilt, of zelfs 10 Gigabit.

Deze mag ook in de categorie "Tenzij je weet dat je het nodig hebt…".

Voor consumenten is er nog niet veel netwerk-apparatuur op de markt met 10Gbit ondersteuning, en voor je internet zal het niet uitmaken — er zijn maar weinig plekken in Nederland waar je meer dan 1Gbit kunt krijgen.

Andere extra aansluitingen: SD, HDMI

Voor de meeste andere aansluitingen kun je niet een specifieke upgrade kiezen, maar kom je in een ander model.

Wil je bijvoorbeeld graag een MacBook met een SD-kaartlezer of een HDMI-aansluiting?

Dan kun je niet kiezen voor de MacBook Air, maar moet je voor de MacBook Pro gaan.

Afhankelijk hoe vaak je het nodig hebt kan een USB-C kaartlezer dan toch wel een stuk voordeliger zijn, zelfs als je een officieel Apple-model neemt.

Hetzelfde geldt voor HDMI, als je dat af en toe eens nodig hebt om een beamer aan te sluiten, koop je beter een USB-C adapter of zelfs een aparte [USB-C HDMI kabel] usbc_hdmi_kabel. (Ik zou wel opletten dat het iets is wat ten minste 4k@60Hz ondersteunt, zoals de twee links hier voor doen.)

Chipset: M3, M4, M4 Pro, M4 Max…?

Eén van de eerste keuzes die je vaak al moet maken is de chipset. Wil je een M3, of een M4? En dan een gewone M4, een M4 Pro, een M4 Max, of zelfs een M4 Ultra? (Ok, die laatste is er niet op het moment van schrijven, maar er is bijvoorbeeld wel de M2 Ultra.)

De chipset die je kiest heeft vaak ook weer invloed op andere keuzes.

Je kijkt bijvoorbeeld naar de MacBook Pro, en je wilt 64GB werkgeheugen.

Niet alleen betaal je dan voor het extra werkgeheugen, dit betekent ook dat je moet kiezen voor een M4 Max met 16-core CPU en 40-core GPU, omdat de optie voor 64GB RAM anders niet beschikbaar is.

Ook als je extra schermen wilt aansluiten, of bijvoorbeeld Thunderbolt 5 nodig hebt (alleen op M4 Pro en M4 Max), zul je soms voor een specifieke chipset moeten kiezen.

Toch kan ik hier vrij kort zijn: voor bijna iedereen is de basis M4 de juiste keuze.

Chipset: aantal CPU cores

Maar zelfs als je dan een "basis" M4 gekozen hebt. Hoe weet je of je iets moet nemen met 8 cores, of 10, of 16? En wat is het verschil tussen CPU cores en GPU cores?

Al die vragen kunnen weer eigen artikelen zijn, maar in het kort: de CPU is de processor in je Mac, dit is wat vroeger eigenlijk bijna al het rekenwerk deed.

Wanneer je zware taken uitvoert op je Mac (denk aan videobewerking, software ontwikkeling, 3D tekeningen) kan het nuttig zijn om meer cores te hebben.

Zeker als je taken parallel uitgevoerd kunnen worden, omdat meer cores dan tegelijk kunnen werken.

Sommige taken kunnen niet parallel, en dan kun je nog zoveel cores hebben — het maakt niet uit. Stel je maar voor dat je één slinger hebt die je zo snel mogelijk moet ronddraaien. Of je er nu 1 sterk persoon, of 20 neerzet, zolang er maar één persoon kan draaien gaat het net zo snel.²

Chipset: aantal GPU cores

Tegenwoordig zien we met veel taken dat deze op de videokaart uit worden gevoerd, dit is de GPU.

Dit zie je met name bij dingen waar daadwerkelijk beeld betrokken is, zoals videobewerking.

Maar ook bijvoorbeeld voor lokale AI-modellen kan dit van invloed zijn.

Chipset: hoeveel schermen kun je aansluiten?

Een belangrijke reden, los van de snelheid, om te kiezen voor een bepaalde chipset kan zijn als je wilt werken met meerdere schermen.

Wat mogelijk is verschilt namelijk per chipset.

Om het even samen te vatten: de meeste Macs met ingebouwd scherm (iMac en MacBooks) kunnen in ieder geval één extra scherm aan, en de andere desktops twee schermen.

De Pro en Max kunnen in totaal vier schermen aan, waarbij het ingebouwde scherm telt als één.

Daadwerkelijke details liggen nog iets complexer, met bovendien verschillende ondersteuning voor bijvoorbeeld verversing-snelheid, dus kijk altijd voor jouw specifieke situatie.

Zie ook dit artikel van Apple.

Conclusie voor chipset

In bijna alle gevallen is dit niet de moeite om geld aan uit te geven als gewone gebruiker.

Als je zwaardere taken uitvoert waarbij dit relevant kan worden, hangt het helemaal van je exacte werk af, en heb je advies op maat nodig.

Bovendien is het dan ook nog eens persoonlijk.

Laten we zeggen dat het exporteren van je video 1 minuut duurt op een M4, en twee keer zo snel gaat op een M4 Pro: 30 seconden.

Is het voor jou 500 euro waard om 30 seconden te besparen voor elke export? Misschien wel, misschien niet.

Daarom is dit echt maatwerk. Maak gerust een afspraak als je het hier advies in wilt hebben.

Accessoires: toetsenbord, muis, trackpad, lichtnetadapter, en software

Afhankelijk van de gekozen Mac zijn er ook nog accessoires die je direct bij Apple kunt kiezen.

Lichtnetadapter voor laptops (lader)

Bij de MacBook Air kies je of je een lichtnetadapter van 35W wilt met twee USB-C poorten, of een lichtnetadapter van 70W met één USB-C poort.

Bij de MacBook Pro kies je tussen 70W of 96W, of in sommige gevallen krijg je zelfs een 140W. (Neem je bijvoorbeeld de 16-inch M4 Max is dat niet eens een keuze, dan krijg je die gewoon sowieso.)

De keuze voor de duurdere modellen zul je vooral moeten maken als je weet dat snel opladen voor jou belangrijk is. Ben je bijvoorbeeld veel onderweg met je laptop, en wil je alles er uit halen als je even 30 minuten kunt opladen? Dan is de duurder variant waarschijnlijk de moeite.

Zit je juist meestal aan je bureau met je laptop, en af en toe eens op de bank? Dan heb je bij de Air waarschijnlijk meer aan de twee USB-C poorten, zodat je ook gelijk je telefoon kunt opladen via de andere poort.

Toetsenbord iMac: met of zonder Touch ID en numeriek deel?

Soms doet Apple dingen die ik niet helemaal begrijp, en het toetsenbord van de iMac is daar een voorbeeld van.

Je krijgt op de basis iMac twee keuzes (of nog meer eigenlijk, maar die bespreken we zo):

• Magic Keyboard zonder numeriek deel, én zonder Touch ID
• Magic Keyboard mét numeriek deel en Touch ID

Veel mensen willen niet het numerieke deel (omdat je muis dan verder weg ligt), maar wel de de Touch ID (zodat je je vingerafdruk kunt gebruiken in plaats van een wachtwoord).

Die versie bestaat ook gewoon, maar kun je niet kiezen als toetsenbord bij de basis iMac.

Bij de duurdere modellen kan dit wel, maar als dat je enige reden voor de upgrade is betaal je dus eigenlijk 250 euro extra voor het "betere" toetsenbord.

Het toetsenbord los kopen kost zo'n 170 euro, dus dat is ook geen geweldige optie, tenzij je het meegeleverde toetsenbord dan weer verkoopt.

Voor de 80 euro prijsverschil zou ik dan gewoon de duurdere iMac nemen met twee extra USB-C poorten, extra CPU/GPU cores, en gigabit ethernet… En ja, nu is dan misschien eigenlijk wel duidelijk waarom Apple dit zo doet. 😉

Dat alles gezegd hebbende… Of je een numeriek deel wilt of niet is heel persoonlijk.

Aan de ene kant legt het je muis (of trackpad) verder weg, wat niet heel fijn is. Aan de andere kant is het numerieke deel veel sneller om getallen in te voeren als je bijvoorbeeld veel in spreadsheets werkt waar dat relevant is.

Een nog andere optie is natuurlijk gewoon een totaal ander toetsenbord te gebruiken (bijvoorbeeld de Logitech MX Keys als je iets wilt wat er een beetje op lijkt qua uiterlijk, of een Model 100 als je op mij lijkt), maar ook dat… Is weer een artikel op zich.

Toetsenbord-indeling

Wanneer je je toetsenbord kiest bij de iMac, maar ook bij de laptops natuurlijk, zul je sowieso zien dat je aardig wat keuzes krijgt.

Het meest logisch lijkt waarschijnlijk om gewoon je land te kiezen — Nederlands in Nederland, en Frans in België.

Dat betekent vooral dat je kiest tussen QWERTY of AZERTY, en die keuze wil je inderdaad wel correct maken.

Maar met name als je kiest voor QWERTY zijn er nog wat opties om te overwegen eigenlijk.

Misschien heb je liever de VS Internationaal versie dan de Nederlandse versie. Dit bepaalt bijvoorbeeld hoe je Return (↩) toets er uit ziet, of de `-toets linksboven zit (of juist linksonder tussen de shift (⇧) en de z), en waar je \ terecht komt.

Hier vind je een artikel wat het duidelijk uitlegt.

Muis of trackpad

Bij de aankoop van een iMac mag je ook kiezen tussen een muis (de Magic Mouse), of een trackpad (de Magic Trackpad).

Kiezen tussen Magic Trackpad of Magic Mouse hebben we al eens besproken. Ook dat het niet eens per se een en/of-keuze is, ik gebruik zelf ook een muis én trackpad. (Al gebruik ik dan de MX Master 3S.)

Kijk naar het eerdere artikel om je te helpen met deze keuze.

Weet in ieder geval dat je bij de iMac een trackpad of muis krijgt in een kleur die hoort bij de iMac, en dat deze accessoires niet los in die kleur te koop zijn. (In ieder geval niet bij Apple zelf.)

Als de kleur je minder uitmaakt kun je los een Magic Mouse kopen vanaf 60 euro (85 bij Apple), of een Magic Trackpad vanaf 135 (169 bij Apple).

Bij Apple betaal je 54 euro extra voor de Magic Trackpad.

Software: Final Cut Pro en Logic

De laatste optie die je steeds krijgt is het kopen van de programma's Final Cut Pro en/of Logic Pro bij je Mac.

Deze programma's kun je voor dezelfde prijs via de Mac App Store kopen, en er is niet echt een voordeel om het bij je Mac te doen. (Tenzij het handig voor je is dat het op dezelfde factuur komt, en dit een zakelijke aankoop is. Maar bespreek dat met je boekhouder.)

Final Cut Pro is een geavanceerd videobewerking programma, en Logic Pro is voor audiobewerking.

Meestal weet je zelf wel of je die programma's nodig hebt. 😉

Als je het niet zeker weet kun je altijd gratis beginnen met iMovie en GarageBand. Voor iMovie hebben we zelfs een cursus in de Academie.

Wanneer je daar dan uit groeit kun je later alsnog Final Cut Pro of Logic Pro kopen in de Mac App Store.

AppleCare: wel of geen verzekering afsluiten?

Over AppleCare heb ik daadwerkelijk al een apart artikel, dat de details en voordelen van AppleCare uitlegt.

Maar in het kort: op laptops zou ik het meestal wel doen, omdat de kans op schade een stuk groter is, en de verzekering relatief goedkoop.

Op desktops doe ik het vooral bij duurdere modellen, waar ik erg afhankelijk van ben. Gewoon omdat AppleCare minder gedoe is dan "normale" garantie proberen te claimen, en dat de kosten dan waard is voor iets wat ik zakelijk nodig heb.

Maar voor veel meer details lees je het artikel over AppleCare.

Conclusie: wat moet je upgraden?

Hoewel het uiteindelijk een persoonlijke keuze is, die voor een groot deel bepaald zal worden door je budget (meer is bijna altijd beter), denk ik dat het verstandig is voor de meeste mensen om alleen de opslagcapaciteit te upgraden naar 512GB.

Zoals hier boven besproken: soms zul je zelfs meer willen, en ja, soms zul je andere onderdelen willen upgraden.

Maar meestal zijn de prijzen het niet waard, of weet je al lang wat je nodig hebt, en hoef je dit artikel niet te lezen. 😉

Als je toch twijfelt kun je ook altijd een adviesgesprek aanvragen natuurlijk, zodat we specifiek naar jouw situatie kunnen kijken.